Korri, Xalto ta Brinko pailazo taldea 1999. urtean sortu genuen Lezoko pailazoak azpitituluarekin, hasierako helburua gure herriko pertsonaiak haurrengana gehiago gerturatzeko asmoa zelako. Euskal Herrian zehar 20 urteren buruan zientoka emanaldi EUSKARA hutsean egiteaz gain, ipuinak ere argitaratu genituen Lezoko haurren iruditeria bertako txoko eta pertsonaiekin elikatzeko asmoz.
Gaur egun lan bera egiteko internetek eskaintzen dituen aukerak eta sormenerako ahalmena baliatuz, Xalto pailazoak Herrian Xaltoka proposatzen digu:
Gure herriko kultura, jendea, euskara eta ondarea ezagutzera emateko egitasmo fresko, dinamiko eta dibertigarria.
Lezoko erreferentziekin Xalto pailazoak astero estudioan grabatutako 8-10 minututako bideo saioak programatuko lituzke YOUTUBEn (36 bideo ikasturtean) aurrez aurreko parte-hartzearekin uztartuz (Saioak zuzenean ikastetxeetan, antzokian, kalean...).
Bideo hoiei "Gure iturriak" atala gehituko genieke . Herri bat ezagutzeko bere iturrietara joatea ezinbestekoa da. Herriko iturriak komunitatearen gizarte-harremanak errazten zituzten elkarguneak izaten ziren. Lezon, plazara doazen hiru kaleetan bana daude.
Hiru iturriak ardatz hartuta eta txandakatuz, Xaltok, Lezoko HARIRA enpresako operadore baten laguntzaz, herriko pertsonaia interesgarriekin 6 elkarrizketa grabatuko lituzke iturrian bertan. (Gonbidatuaren oroitzapen edo gustuaren arabera berak aukeratzen duen hartan)
Hedapen digitala eta aurrez-aurrekoa uztartuz, interakzioa eta atzeraelikatzea bilatu nahi dira. Bideoa ostegunero publikatuko litzateke ostiralean haurrek ikastetxean ikusi eta asteburuan etxean gurasoekin konpartitu ahal izateko. Helburu akademikorik gabe, familiek gure herria modu dibertigarri eta erakargarrian gehixeago ezagutzeko.
Kopuru OPTIMOA lortuz gero, Xaltok bost saio berezi gehiago ekoitziko lituzke, grabaketak kalean edo/eta baserrietan eginez kamara soinean eramanez.
Minimotik pasako bagina, baina Optimora iritsi ez, aurrekontuak permitituko lituzkeen saio bereziak burutuko genituzke.
Lezo herri txikia da (6.000 biztanle) baina lo-hiri (ciudad dormitorio) bihurtzen ari da (ez bada jada bihurtu). Donostiatik gertu, ondo komunikatuta eta etxebizitza merkeagoekin, kanpotik eta inguruko herrietatik jende asko etorri da bizitzera, tartean bikote gazteak haurrekin. Lezo maite dugunontzat, baina bereziki aipatutako familientzat, gure herria, jendea, euskara, historia, bertako jaiak, inauteriak, txokoak eta pertsonaiak ezagutzera eman eta bertako dinamikan EUSKARAZ parte hartzera gonbidapen bat da Herrian Xaltoka.
Euskararen erabilera bai kalean, bai medio digitaletan gero eta urriagoa dela ikusita, egoera horrek sortzen digun kezka gure lana euskara hutsean egiten jarraitzeko akuilu da; gure herriko haurrek Xaltoren inguruan erreferente EUSKALDUN bat izan dezaten.
Duela 20 urte baino gehiago ipuinekin hasi genuen bidea gaur egun internetek beste modu batera zabaltzeko aukera ematen digu eta baliatu nahi dugu, zuen laguntzarekin, jakiña.
Mikel Susperregi (Xalto pailazoa) Lezo, 1966. EHUn Pedagogia eta Hezkuntzaren Zientziak ikasketak burutu zituen, Susperketa Soziokulturaleko ikasketak eta Aisialdiko Hezitzaile tituluduna da. 80ko eta 90ko hamarkadetan herrikoEkaitz Atseden Taldea aisialdi elkarteko arduradun taldean ibilitakoa eta Osakidetzan, osasun mentalean, 10 urtez arlo okupazionalean aritutakoa.
Aipaturiko aisialdi talde hark, herriko hainbat eragileren partaidetzarekin batera, abiatu eta bultzatu zuen duela 30 urte baino gehiago Trapujale pertsonaia, egun gure inauteriaren oinarria dena. Inauteriaren historia Mikel Susperregik idatzi eta Lander Zurutuzak (Usurbil, 1966) margotutako komiki batean, "Trapujale, Lezoko inauteria" (1990), argitaratu zen.
1999an Korri, Xalto ta Brinko pailazo taldea sortu eta 2001ean, horri babesa ematen zion, Xalto ta Brinko Animazio Elkartea eratu genuen. Azken 20 urteetan Euskal Herrian zehar zientoka emanaldi (Euskara hutsean) burutzeaz gain, Lezon haurren iruditeria bertako txoko, historia eta pertsonaiekin elikatzeko asmoz, 10 ipuineko bilduma bat argitaratu genuen. Ipuin horiek, gehienak, herriko ekintzaren baten gai eta unearekin koinziditu arazi genituen argitaratu zirenean (Adibidez "Xalto ta Brinko Santakrutzak ospatzen" gure herriko jai nagusiak zirenean kaleratu genuen). Testuak Mikel Susperregik idatzi zituen eta marrazkiak Mikel Casal (Donostia, 1965) ilustratzaile ezagunarenak dira.
Ipuinak agortu zirenean, 2017an tapa gogorreko liburu batean batu eta argitaratu genituen. LIBURU HORIEK SARI gisa erabiltzeko asmoa dugu.
Bi disko ere argitaratu genituen "Kantari" 2006an eta "Dantzan" 2012an. (Lehena agortuta, bigarrena ere SARI gisa.)
2017an, "Marinazkane eta bere Zirikuak" (Susperregi-Zurutuza) ipuina kaleratu genuen Trapujale eta Lezoko inauteria indartzeko. (Hori ere SARI gisa.)
2018an berriz, "Lezokuak" ipuin ilustratuen bilduma argitaratzen hasi ginen, gure herriko pertsonaia edo/eta garai historikoak gazteei ezagutzera emateko xedearekin. Lezoko euskalkia eta hitanoa (Toka eta Noka) erabiliz zenbait elkarrizketatan. Liburuak Mikel Susperregik idatziak dira Lander Zurutuzaren marrazkiekin eta Lezo Institutuan eta Pasaia - Lezo Lizeoan banatu eta irakurri ondoren egilea joaten da ikasleekin saio literarioak burutzera urtero. Azkeneko liburuarekin ("Esklaboen barrakoiak" 2021), gainera, bideoklip bat ekoitzi dugu Garazi Ugalde (Lezo, 1988) idazlearen letrarekin eta Iñaki Labaka (Errenteria, 1968) abeslariak egindako kantarekin, Jaizkibelgo karretera bortxazko lanean behartuta egin zuten Francoren preso esklaboei eta haiei lagundu zieten Lezoko emakumeei eskainia.
Bildumak lau zenbaki ditu oraingoz eta horiek ere SARI gisa erabiltzeko asmoa dugu.
Gure argitalpen guztien euskara gainbegiratzailea Joxe Luix Agirretxe da (Lezo ,1969), Deustuko Unibertsitatean Euskal Filologian lizentziaduna, Oarsoaldeko euskara teknikaria eta, Imanol Esnaolarekin (Lezo, 1971) batera, "Lezoko Euskararen azterketa" (1999) liburuaren egilea. Herrian oso inplikatua, Lezoko Etxetxo Memoria Historikoaren Taldean lan itzela egindakoa da Joxe Luix.
Lander Zurutuza, marrazkilaria izateaz gain, Deustuko Unibertsitatean Historian lizentziatua da, dokumentalista, ikerlaria, herriko liburuzaina eta "Lezoko Toponimia" (2019) liburu mardularen egilea.
Xaltoren luxuxko aholkulariak denak.
2014ean Joxe Luix, Lander eta Mikelek Lezoko Portua, lezoar nortasunaren iparra bloga sortu zuten. Bertan hainbat kolaboratzailek gure herriaren iraganari buruzko artikuluak idazten ditu.
Hiruko pailazo taldea desegin bazen ere, Xaltok jarraitu egiten du: helburu berarekin eta Xalto ta Brinko Animazio Elkartearen babesarekin. Bere web orrian Mikel Susperregi kontalari moduan ere agertzen da. Mikelek Lezoko liburutegian urtero burutzen ditu kontaketak, liburuzainak propio deituta, gure herriko kontuak haurrei azaltzeko. Pandemia garaian, liburutegiak "Ipuin kapsulak" kontaketa saioak online egitasmoa martxan jarri zuen. Hala, Mikel Susperregiri egokitu zitzaizkion saioak grabatzeko, estudio txiki eta iraunkor bat moldatu genuen gure lokalean, bideoak ahalik eta txukunen grabatu eta editatzeko. Horretara moldatu ginen eta, geroztik, Xaltok bideoak ere grabatu izan ditu gero YOUTUBEn konpartitzeko. Nahi izanez gero, hor dauzkazue ikusgai. Egin nahi ditugun bideoen formatua ("Gure Iturriak" atalekoak salbu) horien antzekoa izango da.
Gidoiak Mikelek idazten ditu eta Xaltok antzeztu eta grabatu. Edizioa ere Mikelek egiten du hainbat kolaboratzaileren laguntzarekin. Era horretan, egitasmoak behar duen jarraipena, konstantzia eta arreta bermatzen dira.